Ağustos Ayının Yönetmeni: Satoshi Kon
Şubat ayında başladığımız ve ilk olarak Makoto Shinkai’ye yer verdiğimiz ‘Ayın Yönetmeni’ içeriğine kaldığımız yerden devam ediyoruz. Elde olmayan nedenlerden dolayı aksayan içerik bundan sonra her ay bir yönetmenin en iyi yapımları ile karşınızda olmaya devam edecek.

24 Ağustos 2010’da, 47yaşında kaybettiğimiz ve bugün yaşasaydı Hollywood’un en büyük ilham kaynağı olmaya devam edecek olan yönetmen Satoshi Kon (敏今) Japonya’nın en güzel bölgelerinden biri olan Hakkaido’da dünyaya geldi. Musashino Sanat Üniversitesi Grafik Tasarım bölümünden mezun olduktan sonra, kariyerine Young Magazine’de manga sanatçısı ve editör olarak başladı. Hemen ardından Memories animesinde yer alan Magnetic Rose’un (benim de o serideki favorim) senaryo yazarlığını üstlendi. Bu arada Kon, sadece animeler için hikaye ya da senaryo yazmadı; başarılı isim, pek çok Japon filminin de gerek hikayesini gerek senaryosunu üstlendi. Bunlardan biri de 1991 yapımlı korku ve komedi filmi olan Warudo Apatomento Hora’dır.

1997 yılına kadar Kon; manga, hikaye ve senaryo yazımı ile ilgilendi. 1997’de ilk uzun metraj filmi Perfect Blue’yu tamamladı; film 28 Şubat 1998’de Japon sinemalarında gösterime girdi. İlk filminden son anime filmine kadar Madhouse ile çalışan Kon; Hashire Melos anime filminin layout ve key animasyonu ile ilgilendi. Master Keaton anime dizisinin storyboardunu oluşturdu, senaryosunu yazdı ve key animasyon ile bölüm yönetmenliğini üstlendi. Mobile Police Patlabor 2: The Movie’nin storyboard ve layoutunu hazırladı. Ödüllü mecha ve sci-fi anime filmi Roujin Z’nin layoutunu hazırladı, içerik akışını planladı ve key animasyonlarını üretti. Kon'un favori animesi de Astro Boy'du.

Kon, vefat etmeden önce yeni projesi Dreaming Machine üzerinde çalışıyordu. Yapım ajansı Madhouse sonrasında bu projeye devam etmek istese de Kon’suz olamayacağını dile getirip projeden vazgeçmiştir. 

Yönetmenliğini üstlendiği tüm yapımların ortak noktası; muazzam bir sinematografiye sahip olmalarıdır.

Kısa ömrüne çok kaliteli işler sığdıran Kon; Japonya Animasyon Yaratıcıları Derneği (JAniCA) kurucusu ve 15 kişiden oluşan komitenin önemli bir parçasıydı. Benim de 10 favori senarist ve anime yönetmeni listemin başında olan Kon’u saygı ile anıyor ve ayıla bayıla izlediğim 6 yapıtını sizlerle paylaşıyorum.

1- Paprika – Orijinal Adı: Papurika (MAL: 8.14, IMDB: 7.7)

1- Paprika – Orijinal Adı: Papurika (MAL: 8.14, IMDB: 7.7)

Kategori: Fantastik, korku, gizem, psikolojik, sci-fi ve gerilim.

Yasutaka Tsutsui (hikaye) ve Reiji Hagiwara (çizim) tarafından 1994’de yayınlanan ve yine hikayesini Yasutaka Tsutsui’nin yazdığı ve Eri Sakai’nin çizdiği Paprika: Dream Child romanlarından ilham alan ve Kon’un Paranoia Agent animesinden referanslar taşıyan Paprika; insan beyninin, insanı nerelere sürükleyebileceğinin en güzel anlatımlarından birine sahiptir. “Rüya mı gerçekmi, gerçek mi rüya mı?”, “Onlar mı delirdi, ben mi sıyırmaya başladım?” ayrımını kaybettiğiniz ve alttan alttan paranoyaya teslim olmanıza sebebiyet veren, bunlar da yetmiyormuş gibi yer yer güldüren enteresan yapımlardan biridir. Satoshi Kon’un zekasına şapka çıkartan işlerin başında gelir.

Satoshi Kon, deyince aklıma ilk Paprika’nın gelmesinin en önemli nedeni; içerdiği garip olaylar zincirinin psikolojik gerilimle beslenerek sunulması ve tabi ki sahne geçişlerinin beraberinde getirdiği olayları takip etmek için sizi iyi birizleyici olmaya zorlaması. Paprika’da fiziksel bir aksiyondan çok düşünsel bir aksiyon var ve bu da animeyi benzerlerinden tamamen ayırıyor.

Paprika, yönetmen Satoshi Kon'un 2010'daki ölümünden önceki son uzun metrajlı filmiydi. 2007'de Tokyo Anime Ödülleri’nde ‘En İyi Müzik’ ve Newport Beach Film Festivali’nde ‘En İyi Animasyon’ olmak üzere dünya çapında pek çok ödüle layık görüldü. Bu güzel filmin müziklerini Susumu Hirasawa (進平沢) besteledi. Kon’la defalarca kez çalışan kompozitör Hirasawa, Paprika’nın müziklerini Paprika’nın fikir anlamında kardeşi sayılan yapım Paranoia Agent’tan türetti.

Inception filminin en büyük ilham kaynağı olan Paprika’nın, Alman yönetmen Wolfgang Petersen (The Never Ending Story, Troy) ile bir live-action’ı planlanıyordu ama Kon’un ölümünden sonra proje rafa kaldırıldı. 

Paprika’nın Konusu:

Paprika’nın Konusu:

Yakın bir gelecekte, dahi bir bilim adamı Tokita Kosaku tarafından ‘DC Mini’ olarak isimlendirilen devrimsel nitelikte bir alet tasarlanır. Bu alet ile insanların rüyalarını izlemekte ve onlara müdahale etmektedirler. Henüz test aşamasında olan DC Mini ileTerapist Doktor Chiba Atsuko ‘Paprika’ isimli alter egosu ile hasta insanların rüyasına girerek onları tedavi etmeye çalışmaktadır. Bu buluş ile psikoterapi dalında devrim yapmaya çalışan Doktor Tokita ile Doktor Atsuko’nın hayalleri üç adet DC Mini’nin çalınması ile sekteye uğrar. DC Mini’yi çalan zanlı diğer DC Mini cihazlarına bağlanan insanların rüyalarına girmekte, daha doğrusu başka rüyalar empoze ederek akıl sağlıklarını yok etmeyi amaçlamaktadır. Atsuko veTokita da projenin iptal olmaması için zanlının peşine düşer ve rüya ile gerçeklik arasında gidip gelen psikolojik bir mücadele başlar.

Paprika, daha doğrusu Kon’un yapımları herkese hitap etmeyen, karışık ve derin konulara sahiptir. Bu durum Paprika ile resmen tavan yapmıştır. Psikolojik unsurları seviyorsanız Paprika ve Atsuko’nun yarattığı ‘brainfuck’ olayları da seveceğinizden eminim.

Paprika Trailer

2- Perfect Blue – Orijinal Adı: Pafekuto Buru (MAL: 8.27, IMDB: 7.9)

2- Perfect Blue – Orijinal Adı: Pafekuto Buru (MAL: 8.27, IMDB: 7.9)

Kategori: Kişilik bölünmesi, korku, psikolojik ve dram

Satoshi kon’un ilk uzun metraj filmi olan Perfect Blue 1997 yılında tamamlandı ve 1998 yılında Japonya sinemalarında vizyona girdi. Film, Kon’un ilk uzun metraj filmi olsa da pek çok ödülü beraberinde getirdi: 1997’de Fantasia Film Festivali’nde ‘En İyi Asya Filmi’, 1998’de Fantasporta Festivali’nde ‘En İyi Film’, 2000 yılında da B-Movie Film Festivali’nde ‘En İyi Animasyon’ ödüllerini kazandı.

Perfect Blue, bence Kon’un en iyi ikinci filmi. Filmi izlerken akıl sağlığını korumak çok güç. Film, barındırdığı tüm psikolojik bozuklukları devam ettiği süre boyunca üstünüze kusuyor. Baştan sona “Şüpheliyi ahan da enseledim” algısı ile filmi izleseniz de, sonunda “Bekliyordum tabi ama nasıl oldu anlamadım” diyebileceğiniz bir final de barındırıyor. Film karanlığını ‘güzellik’ ve ‘bencillik’ kavramlarından beslenen kişilik bölünmesinden alıyor ve bu kişilik bölünmesinin psikolojik boyutlarını irdeliyor.

Perfect Blue’yu izlerken sanki anime değil de, kanlı canlı insanların oynadığı bir filmi izliyormuşsunuz gibi hissedebilirsiniz. Bunun en önemli nedeni; Kon’un insan psikolojisinden fazlası ile beslenmesi ve yönetmenlerin sıkça kullandığı kamera arkasındaki kamera bakış açısı ile olayları bize sunması. 

Perfect Blue, Kon’un bu sektörde çok iyi işler yapacağının en büyük kanıtıydı. 2010 yılında çekilen Black Swan filminin %80’i bu filmin aynısı olsa da yönetmeni Darren Aronofsky bu animeyi kesinlikle bilmediğini iddia etmiştir.

Perfect Blue’nun Konusu:

Perfect Blue’nun Konusu:

Chami isminde popüler bir grup vardır ve bu grup üç genç kızdan oluşur. Grubun ağır topu olan Mima Kirigoe, bir karar alarak artık şarkı söylemek istemediğini hayranlarına duyurur; o artık oyuncu olmak istemektedir ve hayranlarından kendisini desteklemesini arzu eder. Menajeri Rumi Hidaka, Mima’yı uyarmış olsa da Mima verdiği karardan vazgeçmez ve Rumi’ye de onu desteklemek düşer. 

Fakat Mima’nın hayranlarından biri, bu konudan oldukça rahatsızdır ve Mima’yıda rahatsız etmek için elinden geleni ardına koymaz. Tüm bunlar olurken Mima, gerçeklik ve hayal dünyasını iyice birbirine karıştırmaya başlar ve sanrılarla dolu günler onu bekler. Artık ne gerçek, ne hayal, kestirememekte ve delirmenin eşiklerinde gezmektedir. Mima’nın rol aldığı fimlerde ekip arkadaşlarının ve kendisinin başına gelen garip şeyler, sizleri de çok rahatsız edecek. Bu garipliklerin ve Mina’nın ruh durumunun kaynağı o rahatsız edici hayran mıdır? 

Perfect Blue Trailer

3- Millennium Actress – Orijinal Adı: Sennen Joyuu (MAL: 8.33, IMDB: 7.9)

3- Millennium Actress – Orijinal Adı: Sennen Joyuu (MAL: 8.33, IMDB: 7.9)

Kategori: Macera, aksiyon,tarihi, dram, romantik ve fantastik

Satoshi Kon’un Millennium Actress filmi Japon sinemasının ve toplumunun gelişimini ve değişimini gözler önüne seren bir belgesel niteliğindedir. Filmdeki Chiyoko’yu gerçek bir oyuncu sanan ya da izlerken sanabilecek arkadaşlarımız için en başında söyleyelim; ünlü Japon aktris Setsuko Hara ve sinemayla çocuk yaşta tanışan Hideko Takamine’nin hayatlarından esinlenerek animeye uyarlanmıştır.

Bu filmde en sevdiğim detayları sıralayacak olursam:

1- Kon, fantazya ve gerçekliği büyük bir ustalıkla iç içe geçirmiş. Öyle ki; ne zaman oldukları andalar, ne zaman geçmişteler kestirmek ilk başta zor. Aynı hikayeyi izleyen üç ayrı zaman var. İlki; bir insanın hayatını tanımadığı bir insanın peşinden koşturması üzerine kuruludur. Dünya savaşı döneminde çocuk yaşta tanıdığı bir isyancının izini süren, bu uğurda aktrist olup ülke ülke dolaşan; ne var ki istemeden de olsa çok büyük üne kavuşan ve artık yaşlanmış, emektar bir sinema sanatçısının hayat hikayesidir. Diğeri ise; bu yaşlı oyuncunun hayatı boyunca çektiği filmleri inceler. Filmlerin hepsi farklı dönemleri ve karakterleri işleyen yapımlar olsa da senaryo öyle başarılırdır ki; hepsinin oyuncu kadının hayatını yansıttığını görürüz. 

2- Filmde Japonlar’ın duygulara ve özellikle aşka karşı duruşlarını son derece çarpıcı anlatan Kon, duyguların sebebinin ‘diğeri’ değil, kişinin ‘kendisi’ olduğunu öyle güzel işliyor ki; filmin sonunda gözünüzden bir damla yaş düşebilir. Şimdiden uyarısını yapmış olayım.

Millennium Actress, 2001 Fantasia Film Festivali’nde ‘En İyi Animasyon Film’ ve ‘Fantasia Ground-Breaker’ ödüllerini evine götürmüş. Ayrıca 8. Animation Kobe’de ‘Uzun Metraj Film’ öldünün de sahibi olmuştur. 2002'de Mainichi Film Ödülleri'nde prestijli Ofuji Noburo Ödülü'nü kazandı ve İspanya'daki 2001 Festival de Cine de Sitges'de Orient Express Ödülü ile onurlandırıldı. Film, 2004'te, ‘Olağanüstü Yönetmenlik’ ve ‘Senaryo’ ödüllerine aday gösterildi.

Tek bir noktadan başlayıp sonra ayrılan, alakasız gibi görünen iç çizgilerin filmin sonunda yeniden birleşmesi Millenium Actress’in enfes bir senaryosu olduğunun en büyük kanıtı.

Millennium Actress’in Konusu:

Millennium Actress’in Konusu:

Chiyoko, 1930-1960 yılları arasında çalıştığı stüdyonun baş kadın oyuncusudur ama kariyerinin zirve yaptığı bir dönemde bir anda inzivaya çekilmeye karar verir. Eski çalışan ve film yapımcısı Genya Tachibana, şirketin bir dönem yıldız aktrisi olan Chiyoko Fujiwara ile ilgili bir belgesel yapmaya karar verdikten sonra onun tenha bir dağ başındaki evine kameraman ile röportaja gider. Yapımcı Tachibana aynı zamanda Chiyoko’nun en büyük hayranlarından biridir.

Chiyoko'nun hatıraları, onları gerçeğin sınırlarını aşan Japon sinematik tarihiboyunca illüzyonal bir yolculuğa çıkarır. 

Millennium Actress Trailer

4- Tokyo Godfathers – Orijinal Adı: Tokyo Goddofazazu (MAL: 8.32, IMDB: 7.9)

4- Tokyo Godfathers – Orijinal Adı: Tokyo Goddofazazu (MAL: 8.32, IMDB: 7.9)

Kategori: Komedi, dram

Mainichi Film Concours Ödülleri’nde ‘En İyi Animasyon Film’ ödülüne layık görülen Tokyo Godfathers, bireysel psikolojiden çok topluma değinir ve bu film Kon’un en az karmaşık filmidir. “Bana iyi bir yılbaşı filmi önersene.” denildiğinde akla ilk gelen birkaç yapımdan biridir. Bu film için, 1948 yapımı dram ve batı filmi olan 3 Godfathers’tan esinlenildiği söylenir.

Millenimum Actress’tekine benzer bir hikaye akışı olan film; Kon’un fiziksel aksiyonu ve mizahı en bol olan filmidir. Filmde umut ve mizah bol kepçeden sunulur, tıpkı dram gibi. Kon’un diğer filmlerine göre de takip edilmesi daha kolay bir senaryoya sahiptir. Şimdi düşünüyorum da, filmde beni rahatsız eden tek detay “Bu kadar da tesadüf mü olur?” kısmıydı ama bu da farklı bir hikaye anlatıcılığı ortaya çıkarmış ve filmin vermek istediği yılbaşı ruhunu yakalamış; o ayrı. 

Tokyo Godfathers’ın Konusu:

Tokyo Godfathers’ın Konusu:

Alkolik ve eski kumar bağımlısı Gin, homoseksüel Hana ve evden kaçan ergen Miyuki. Her şey bu üç evsizin bir araya gelmesi ile başlar. Gin ve Hana, Hana’nın Miyuki’ye hediye edeceği ansiklopedileri bulmak için bir çöplüğe gider ve orada ağlayan bir bebek bulurlar. Başlarda Gin bebeğin polise götürülmesi taraftarı olsa da Hana’nın anne olmak isteğini en azından bir günlüğüne yaşaması için bebeğin kalmasına izin verir. Ertesi gün bebeği polise götüreceklerken Hana bunun kötü bir fikir olduğunu ve bebeğin ailesine ulaştırılması gerektiği fikrini ortaya atar. Tam, Gin bunu nasıl yapacaklarını sorarken, Miyuki çocuğun yanında bulduğu anahtarı gösterir ve o anahtar üzerinden arayışları başlar. Bu arayış bebeğin ailesini bulma arayışından daha çok kendilerini bulma arayışına döner. 

Tokyo Godfathers Trailer

5- Paranoia Agent – Orijinal Adı: Mousou Dairinin (MAL: 7.73, IMDB: 8.2)

5- Paranoia Agent – Orijinal Adı: Mousou Dairinin (MAL: 7.73, IMDB: 8.2)

Kategori: Dram, gizem, polis, psikolojik, süper güçler, gerilim

13 bölümden oluşan Paranoia Agent, Kon’un tek anime dizisidir ve Kon bu seride yer alan karakterlerin hikayelerini aktarma aşamasında 3 farklı bölüm yönetmeni (Hiroshi Hamasaki, Takayuki Hirao ve SatoruUtsunomiya) ile birlikte çalışmıştır.

Anime, Kanada Montreal’de düzenlenen Fantasia International Film Festivali’nde Jüri Özel Ödülü ve İzleyici Ödülü katagorilerinde gümüş kazanmıştır.

Bu başarılı seri tıpkı Paprika gibi psikolojiden oldukça beslenir. Paprika’dan farklı olarak insanı daha rahatsız eden bir havası ve anlatım dili vardır. Bu iki öğe animeyi izlerken ekstra gergin hissetmenize neden olur. Paprika’da söz konusu rüyalar iken Paranoia Agent’ta tıpkı Perfect Blue’daki gibi kişilik bölünmelerinin sonucunda ortaya çıkan akıl hastalıklarıdır.

Paranoia Agent’ın Konusu:

Paranoia Agent’ın Konusu:

Tokyo bir süredir kimliği bilinmeyen bir şahıs tarafından gerçekleştirilen vur-kaç saldırıları ile çalkalanmaktadır. Kurbanlar saldırganı, altından bir patene ve eğilmiş, altın bir beyzbol sopasına sahip, ilkokul seviyesinde bir çocuk olarak teşhis etmektedir. Halk arasında Shounen Bat olarak adlandırılan saldırgana ilişkin vakaları incelemekle görevlendirilen polis dedektifleri Keiichi Ikari ve Mitsuhiro Maniwa çalışmalarına ilk kurban Tsukiko Saki'yi sorgulayarak başlarlar. Tsukiko Saki, son zamanlarda bir fenomene dönüşen köpek karakter Maromi'nin yaratıcısıdır. Parçalar bir araya gelmeye başladıkça, olayların yalnızca kriminal boyutla sınırlı olmadıkları anlaşılır. 

Paranoia Agent Trailer

6- Ohayo – Orijinal Adı: Ohayou (MAL: 7.73, IMDB: 8.0)

6- Ohayo – Orijinal Adı: Ohayou (MAL: 7.73, IMDB: 8.0)

Kategori: Hayattan kesintiler 

Önce Ani* Kuri 15 projesinden kısaca bahsetmek istiyorum. Ani* Kuri 15, Japonya'nın animasyon endüstrisindeki çeşitli yaratıcılar tarafından oluşturulan toplamda 15 dakikalık kısa film serisi. Projenin adı Ani ‘anime’ ve Kuri ‘yaratıcılar’ kelimelerinin kısaltılmış halinden doğar. Her yönetmene 1 dakikada hayata dair anlatmak istedikleri duyguyu aktarmaları istenir.

Kon’un hikayesini paylaştığımız bölümde, Japonya Animasyon Yaratıcıları Derneği (JAniCA) kurucusu olduğunu ve 15 kişiden biri olduğunu söylemiştik. O zaman bu projenin nasıl ortaya çıktığını da üç aşağı beş yukarı tahmin edebiliriz.

Bu projenin 3. sezonunun 5. ve son bölümünde Kon’un Ohayo isimli 1 dakikalık kısası yer alır. Baştan sona Kon imzası taşıyan Ohayo’yu severek izlerseniz diğer 14 tanesi de bakmayı unutmayın. 

Ohayo’nun Konusu:

Ohayo’nun Konusu:

Genç bir kızın sabah rutinini konu alan kısa filmde kızın nasıl tamamen uyandığını izliyoruz. 

Ohayo Kısa Filminin Linki

"Eşek kadar kadın çizgi film mi izlermiş" isyanına cevap olarak doğdum. Radyo ve TV ile başlayan iş hayatı, dergi ile devam etti ve 2006'dan bu yana dijital reklam sektöründe çalışıyorum. Hikaye kitapları (Aşk Yemeği Acılı Sever ve Yakıngörmez) yazdıktan sonra, şimdilerde bir roman üzerine çalışıyorum.

Bu İçeriğe Tepki Ver (en fazla 3 tepki)

Yorumlar

https://www.animeler.net/assets/images/user-avatar-s.jpg

0 comment

Write the first comment for this!

Disqus Yorumları